Göz Testi

Göz Testi Nedir? Nasıl Yapılır ve Kimler İçin Gereklidir?

Göz sağlığımız, genel yaşam kalitemizi doğrudan etkileyen en önemli unsurlardan biridir. Görme yeteneğimizdeki en küçük bir değişiklik bile günlük aktivitelerimizi zorlaştırabilir. Göz testi veya daha kapsamlı adıyla göz muayenesi, sadece gözlük numaralarını belirlemek için değil, aynı zamanda glokom (göz tansiyonu), katarakt ve retina hastalıkları gibi ciddi sorunları erken evrede tespit etmek için de hayati bir öneme sahiptir. Bu rehberde, bir göz testinde sizi nelerin beklediğini, farklı testlerin ne anlama geldiğini, ehliyet ve işe giriş gibi özel durumları ve maliyetler gibi pratik konuları detaylı bir şekilde ele alacağız.

Göz Testi Nedir?

Göz testi, bir göz sağlığı profesyoneli (göz hastalıkları uzmanı veya optometrist) tarafından gerçekleştirilen ve görme keskinliğinizi, göz kaslarınızın uyumunu, göz içi basıncınızı ve genel göz sağlığınızı değerlendiren bir dizi prosedürdür. Temel amacı, miyop, hipermetrop, astigmat gibi kırma kusurlarını saptamak ve gözlük veya lens ihtiyacını belirlemektir. Bunun da ötesinde, diyabetik retinopati, sarı nokta hastalığı ve glokom gibi belirti vermeden ilerleyebilen ciddi hastalıkların erken tanısında kritik bir rol oynar.

Her yaşta düzenli göz kontrolü, görme sağlığınız için kritik bir adımdır.

Göz Muayenesi Nasıl Yapılır?

Kapsamlı bir göz muayenesi genellikle birkaç adımdan oluşur:

1. Hasta Öyküsü: Doktorunuz genel sağlık durumunuz, kullandığınız ilaçlar ve ailedeki göz hastalıkları hakkında bilgi alır.
2. Görme Keskinliği Testi: Genellikle bir duvara yansıtılan harf veya şekillerin (Snellen eşeli) belirli bir mesafeden okunması istenir.
3. Kırma Kusuru Tespiti: Otorefraktometre adı verilen bir cihazla gözünüzün kırma kusuru otomatik olarak ölçülür. Daha sonra foropter adı verilen aletin arkasından bakarak doktorun sorduğu “bu camla mı daha net, diğeriyle mi?” gibi sorularla en net görüşü sağlayan camlar belirlenir.
4. Göz Hareketleri ve Kas Testleri: Göz kaslarınızın uyumlu çalışıp çalışmadığı kontrol edilir.
5. Göz Tansiyonu Ölçümü: Glokom taraması için göz içi basıncınız ölçülür.
6. Biyomikroskop Muayenesi: Doktor, özel bir mikroskopla gözünüzün ön (kornea, iris, lens) ve arka (retina, optik sinir) kısımlarını detaylı olarak inceler.

Bu muayene, devlet hastaneleri, üniversite hastaneleri, özel göz klinikleri veya merkezlerinde yapılabilir. Optisyenlik müesseselerinde (gözlükçülerde) ise genellikle sadece kırma kusuru tespiti ve gözlük numarası ölçümü yapılır.

Göz Damlası ve Etkileri: Detaylı retina muayenesi için göz bebeğini büyüten damlalar damlatılabilir. Bu damlalar, yakın görmede bulanıklığa ve ışığa karşı hassasiyete neden olur. Etkisi genellikle 4-6 saat sürer. Bu süre zarfında araba kullanmak tehlikelidir.

Spesifik Göz Testleri ve Amaçları

Rutin muayeneye ek olarak, belirli durumları değerlendirmek için özel testler de yapılır:

• Renk Körlüğü Testi: Genellikle İshihara testi adı verilen, içinde farklı renkte rakam veya şekillerin gizlendiği noktalı dairelerden oluşan kartlarla yapılır. Online testler fikir verse de teşhis için güvenilir değildir.
• Göz Tembelliği (Ambliyopi) Testi: Özellikle çocukluk çağında önemlidir. Her iki gözün görme keskinliği ayrı ayrı ölçülerek ve gözlerde kayma olup olmadığı kontrol edilerek teşhis edilir.
• Göz Tansiyonu (Glokom) Testi: En yaygın yöntem, göze kısa bir anlığına hava üfleyen **”hava üflemeli tonometre”**dir. Bu işlem acı vermez, sadece bir anlık şaşkınlık hissi yaratır. Diğer bir yöntem ise göze dokunarak ölçüm yapan aplanasyon tonometresidir.
• Görme Alanı Testi: Glokom veya nörolojik hastalıklardan şüphelenildiğinde, çevresel (periferik) görmenizin ne kadar geniş olduğunu ölçmek için istenir.
• Kuru Göz (Schirmer) Testi: Gözyaşı miktarını ölçmek için alt göz kapağının içine özel bir filtre kağıdı yerleştirilerek yapılan basit bir testtir.

Evde ve Online Göz Testleri

İnternet üzerinde birçok “online göz testi” bulunmaktadır. Ancak bu testler, profesyonel bir muayenenin yerini asla tutmaz.

• Güvenilirlik: Online testler, ekran çözünürlüğü, ortam ışığı ve mesafeyi standartlaştıramadığı için güvenilir sonuçlar vermez. Sadece kaba bir fikir verebilirler.
• Amsler Grid Testi: Evde yapılabilecek en faydalı testlerden biridir. Kareli bir kağıda benzeyen bu testi, özellikle sarı nokta hastalığı (makula dejenerasyonu) riski taşıyanlar düzenli olarak yapabilir. Çizgilerde dalgalanma, kırılma veya bulanık alanlar fark edildiğinde derhal doktora başvurulmalıdır.

Miyop, hipermetrop veya astigmat gibi kırma kusurlarının numarası evde veya online olarak doğru bir şekilde ölçülemez.

 Muayene için araba ile gidecekseniz, gözünüze damla damlatılma ihtimaline karşı yanınızda size refakat edecek birinin bulunması veya alternatif bir ulaşım planı yapmanız önemlidir.

Göz Numarası ve Reçete Bilgisi

• Reçete Okuma: Gözlük reçetenizde yer alan terimler:
  • SPH (Siferik): Miyop (-) veya hipermetrop (+) değerini gösterir.
  • CYL (Silendirik): Astigmat derecesini gösterir.
  • AXIS (Aks): Astigmatın açısını belirtir.
• Reçete Geçerliliği: Gözlük reçeteleri genellikle 1 yıl süreyle geçerlidir. Ancak göz numaraları zamanla değişebileceği için düzenli kontrol önemlidir.
• Çocuklarda Ölçüm: Bebek ve küçük çocuklarda, damlalı muayene sonrası skiaskopi adı verilen bir yöntemle veya özel el cihazlarıyla objektif ölçümler yapılır.

Ehliyet ve İşe Giriş İçin Göz Testleri

• Ehliyet Muayenesi: Görme keskinliği testi ve gerekli durumlarda renk körlüğü ile görme alanı testlerini içerir. Gözlük veya lensle düzeltilmiş görme keskinliğinin yasal sınırları karşılaması gerekir.
• İşe Giriş Raporları: Yapılacak işin niteliğine göre (pilotluk, polislik, askerlik, gemi adamlığı vb.) istenen göz sağlığı kriterleri farklılık gösterir. Bu muayeneler genellikle tam teşekküllü hastanelerde yapılır.

Maliyet ve SGK Kapsamı

• 2025 Güncel Göz Muayenesi Ücretleri:
  • Devlet Hastaneleri: SGK kapsamında olanlar için muayene genellikle ücretsizdir veya çok düşük bir katılım payı alınır.
  • Özel Hastaneler/Klinikler: Ücretler hastanenin konumuna, doktorun uzmanlığına ve yapılan ek testlere göre büyük farklılıklar gösterir. Temmuz 2025 itibarıyla özel muayene ücretleri genellikle 800 TL ile 2.500 TL arasında değişmektedir.
  • Optisyenlik Müesseseleri (Gözlükçüler): Gözlük alımı yapıldığında genellikle ölçüm için ek bir ücret talep edilmez.
• SGK Kapsamı: Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), anlaşmalı özel hastanelerdeki muayene ücretinin bir kısmını karşılar. Hastanın ödeyeceği fark ücreti, hastanenin SGK ile olan anlaşmasına bağlıdır.

 Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

Göz testi nedir, ne işe yarar?

Görme keskinliğini ölçmek, kırma kusurlarını saptamak ve göz hastalıklarını erken teşhis etmek için yapılan bir dizi değerlendirmedir.

Göz damlası neden damlatılır, etkisi ne kadar sürer?

Göz bebeğini büyüterek retinanın detaylı incelenmesini sağlar. Etkisi genellikle 4-6 saat sürer ve bu sürede bulanık görme ile ışık hassasiyeti yapar.

Damladan sonra araba kullanabilir miyim?

Hayır, göz bebeğini büyüten damlaların etkisi geçene kadar araba kullanmak tehlikelidir ve kesinlikle önerilmez.

Online renk körlüğü testi güvenilir mi?

Fikir verebilir ancak standart olmayan ekran renkleri ve ışık koşulları nedeniyle teşhis için güvenilir değildir. Doğru tanı için bir uzmana başvurulmalıdır.

Glokom testi nasıl uygulanır, acıtır mı?

Genellikle göze hava üflenerek veya uyuşturucu damla sonrası özel bir aletle dokunularak yapılır. Her iki yöntem de acısızdır.

Evde göz testi yapmak güvenilir mi?

Hayır, evde yapılan testler sadece bir tarama aracı olabilir (Amsler grid gibi). Profesyonel bir muayenenin yerini asla tutmazlar.

Reçetede SPH, CYL, AXIS ne anlama gelir?

SPH miyop/hipermetrop derecesini, CYL astigmat derecesini, AXIS ise astigmatın açısını (yönünü) gösterir.

Ehliyet için göz derecesi şartı nedir?

Gözlük veya lensle düzeltilmiş görme seviyesinin, her iki gözle birlikte en az 0.8 (10/10 sisteminde 8) olması gibi yasal şartlar aranır.

SGK özel muayeneyi karşılar mı?

Evet, SGK’nın anlaşmalı olduğu özel hastanelerde muayene ücretinin bir kısmını karşılar. Hastanın ödeyeceği fark ücreti hastaneye göre değişir.

Farklı Göz Testleri ve Amaçları

“Görme şikayetiniz olmasa bile, özellikle 40 yaşından sonra yılda bir kez yapılan düzenli göz muayenesi, glokom ve sarı nokta hastalığı gibi sinsi ilerleyen ve kalıcı hasar bırakabilen durumları erken evrede yakalamamızı sağlar.” — Uzm. Dr. Elif Sönmez

 Göz muayenesine giderken, varsa kullandığınız gözlük veya kontakt lenslerinizi yanınızda götürün. Muayene öncesi makyaj yapmaktan kaçının.

Göz Testlerinin Önemi

Göz testi, sadece daha net görmek için değil, aynı zamanda gözlerinizin ve dolayısıyla genel sağlığınızın bir kontrolüdür. Birçok sistemik hastalık (diyabet, hipertansiyon, romatizmal hastalıklar) ilk belirtilerini gözde verebilir. Bu nedenle, belirli aralıklarla göz muayenesi yaptırmak, hem görme kalitenizi korumak hem de potansiyel sağlık sorunlarını erken fark etmek için kendinize yapabileceğiniz en önemli yatırımlardan biridir.

 Gözlerinizle ilgili bir şikayetiniz varsa veya rutin bir kontrolden geçmek istiyorsanız, doğru teşhis ve yönlendirme için bir göz sağlığı uzmanına başvurmanız önerilir.