Göz Lazer Ameliyatı (Göz Çizdirme): Yöntemler, Süreç ve Bilinmesi Gerekenler

Refraktif Cerrahide Modern Yaklaşımlar

Halk arasında yaygın olarak “göz çizdirme” olarak bilinen lazer göz ameliyatları (refraktif cerrahi), miyop (uzağı görememe), hipermetrop (yakını görememe) ve astigmat (bulanık görme) gibi kırma kusurlarının düzeltilmesini hedefleyen mikro cerrahi işlemlerdir. Gözlük veya kontakt lens bağımlılığını azaltmak ve hastaların yaşam kalitesini artırmak amacıyla uygulanan bu tedaviler, son 30 yılda teknolojik olarak büyük bir evrim geçirmiştir.

Ancak dijital bilgi kirliliği içerisinde hastalar sıklıkla “Hangi yöntem daha iyi?”, “No-Touch mı iLASIK mi?”, “Göz numaram geri gelir mi?” gibi sorularla karşı karşıya kalmaktadır. Unutulmamalıdır ki, “en iyi yöntem” yoktur; “göz yapınıza en uygun yöntem” vardır ve buna ancak detaylı tetkikler sonucunda uzman bir göz hekimi karar verebilir.   

Lazer Göz Ameliyatı Yöntemleri

Göz lazer tedavileri tek bir işlemden ibaret değildir. Korneanın yapısı, kalınlığı ve kırma kusurunun derecesine göre farklı teknikler uygulanır.

Yüzeyel Tedaviler: PRK, TransPRK ve “No-Touch” Lazer

Pazarlamada sıklıkla “No-Touch” (Temassız) olarak duyurulan bu yöntem, tıbbi literatürde Trans-Epitelyal PRK (TransPRK) olarak adlandırılır.

Nasıl Uygulanır?

Göze herhangi bir cihaz teması olmadan, korneanın en dış tabakası olan epitel ve altındaki stroma tabakası doğrudan lazer ile buharlaştırılır. Kesisi (flep) yoktur.   

Avantajları:

• İnce Kornea: Kornea kalınlığı LASIK için sınırda olan hastalarda doku tasarrufu sağladığı için tercih edilebilir.   

• Travma Riski Yoktur: Korneada bir kapakçık (flep) kaldırılmadığı için, darbe alma riski yüksek olan meslek grupları (polis, asker, dövüş sporcuları) için güvenli bir seçenektir.

• Tıbbi Gerçekler ve İyileşme Süreci: “Temassız” ifadesi işlemin tamamen konforlu olduğu algısını yaratabilir, ancak iyileşme süreci sabır gerektirir. Epitel tabakası kendini yenilerken, işlemden sonraki ilk 3-4 gün batma, yanma, sulanma ve ışığa hassasiyet yaşanması normaldir. Net görüşe ulaşmak 3-4 haftayı bulabilir.   

•Önemli Uyarı: Bu yöntemde “Haze” adı verilen kornea bulanıklığı riski, diğer yöntemlere göre daha yüksektir. Bu nedenle ameliyat sonrası doktorunuzun belirlediği süre boyunca UV korumalı güneş gözlüğü takmak tıbbi bir zorunluluktur.   

Flepli Yöntemler: LASIK ve iLASIK (Femto-LASIK)

Dünyada en yaygın uygulanan yöntemdir. “Bıçaksız Lazer” olarak da bilinen iLASIK yönteminde tüm aşamalar lazer ile gerçekleştirilir.

Nasıl Uygulanır?

Femtosaniye lazer ile korneadan ince bir kapakçık (flep) kaldırılır, alttaki yatak Excimer lazer ile şekillendirilir ve kapakçık geri kapatılır.   

Avantajları:

• Hızlı İyileşme (Wow Effect): Hasta genellikle operasyonun ertesi günü sosyal yaşantısına dönebilir ve net görmeye başlar.   

• Ağrısız Süreç: İşlem sonrası ağrı minimaldir.

• Sınırları: Korneadan bir parça kaldırıldığı için kornea kalınlığının yeterli olması şarttır. Şiddetli göz kuruluğu olan hastalarda semptomları artırabileceği için dikkatli olunmalıdır.   

Lentikül Cerrahisi: SMILE ve SMILE Pro

Üçüncü nesil lazer teknolojisi olarak kabul edilen SMILE (Small Incision Lenticule Extraction), minimal invaziv (küçük kesili) bir yöntemdir.

Nasıl Uygulanır?

Femtosaniye lazer ile kornea içinde disk şeklinde ince bir parça (lentikül) oluşturulur ve bu parça 2-4 mm’lik küçük bir kesiden dışarı alınır. Flep oluşturulmaz.

Avantajları:

• Kornea Biyomekaniği: Korneanın bütünlüğü daha fazla korunur.   

• Kuru Göz: Kornea sinirleri daha az kesildiği için göz kuruluğu riski LASIK’e göre daha düşüktür.

• SMILE vs. SMILE Pro:

    • Klasik SMILE yöntemi uzun süre sadece miyop ve astigmat tedavisinde kullanılmıştır.

    • SMILE Pro, yeni nesil cihazlarla birlikte hipermetrop tedavisinde de uygulanabilmeye başlanmıştır. Ancak bu teknoloji her klinikte bulunmayabilir ve hipermetrop tedavisi için uygunluk kriterleri (numara sınırları) hekim tarafından değerlendirilmelidir.

Presbiyopi Tedavisi: Presbyond ve Supracor

40-45 yaş sonrası gelişen “yakını görememe” (presbiyopi) sorunu için geliştirilen lazer profilleridir.

• Presbyond: “Lazer Blended Vision” mantığıyla çalışır. Baskın göz uzağa, baskın olmayan göz yakına odaklanacak şekilde ayarlanır ve beyin bu görüntüyü birleştirir. Derinlik algısını koruyarak okuma gözlüğü ihtiyacını azaltmayı hedefler.

• Supracor: Korneanın merkezine yapılan özel bir lazer ablasyonu ile yakın görüşü düzeltmeyi amaçlayan bir Excimer lazer tekniğidir.

Kimler Lazer Göz Ameliyatı Olabilir?

Her göz lazer tedavisine uygun değildir. “Lazer uygunluk muayenesi” sonucunda hastaların yaklaşık %50’sinin lazere uygun olmadığı görülebilir. Uygunluk için temel kriterler şunlardır:

Yaş ve Numara Kararlılığı

• Yaş Sınırı: Yasal olarak 18 yaşını doldurmuş olmak gerekir. Ancak tıbbi olarak göz numarasının durması beklendiği için 21 yaş ve üzeri daha ideal kabul edilir.   

• Stabilite: Son 1 yıl içinde göz numarasında 0.50 diyoptriden fazla değişim olmamalıdır.   

Bu sınırlar kullanılan cihaza ve kornea yapısına göre değişebilir:

• Miyop: -8.00 ila -10.00 dereceye kadar.   

• Astigmat: 5.00 – 6.00 dereceye kadar.   

Kimlere Lazer Yapılmaz?

Aşağıdaki durumlarda lazer cerrahisi genellikle önerilmez veya yasaktır :   

• Keratokonus (Kornea sivrileşmesi) hastaları.

• Kontrolsüz Glokom (Göz tansiyonu) hastaları.

• Şiddetli Kuru Göz Sendromu olanlar.

• Hamilelik ve emzirme dönemindeki kadınlar (Hormonal değişimler numarayı geçici olarak etkiler).

• Aktif göz enfeksiyonu veya romatizmal hastalıkları olanlar.

• Kornea kalınlığı güvenli sınırın (genellikle 500 mikron) altında olanlar.   

Ameliyat Öncesi ve Sonrası Süreç Rehberi

Ameliyat Öncesi Hazırlık

Lens Kullanımı: Yumuşak kontakt lenslerin en az 1 hafta, sert lenslerin ise 3 hafta önceden bırakılması gerekir. Lensler kornea şeklini geçici olarak değiştirdiği için ölçümlerin hatalı çıkmasına neden olabilir.   

• Detaylı Tetkik: Kornea topografisi, pakimetri (kalınlık ölçümü) ve göz bebeği çapı ölçümü yapılır.

 İyileşme Süreci ve Kısıtlamalar

Lazer sonrası iyileşme, uygulanan yönteme göre değişir ancak genel kurallar şöyledir:

Doğru Bilinen Yanlışlar ve Tıbbi Gerçekler

Göz lazer ameliyatları hakkında internette dolaşan pek çok efsane bulunmaktadır. İşte bilimsel gerçekler:

• Efsane: “Lazer ameliyatı kör eder.”

• Gerçek: Lazer ameliyatları gözün sadece en dış tabakası olan korneaya uygulanır. Gözün iç tabakalarına, sinirlerine veya retinaya dokunulmaz. Körlük riski yok denecek kadar azdır.   

• Efsane: “Göz numaram asla geri gelmez, garantilidir.”

• Gerçek: Tıpta “garanti” veya “ömür boyu” gibi kavramlar kullanılamaz. Lazer tedavisi mevcut kırma kusurunu düzeltir. Ancak göz yapısının yaşla birlikte değişmesi veya çok yüksek numaralarda minimal geri dönüşler (regresyon) nadiren de olsa (%5 civarı) görülebilir.   

• Efsane: “Lazer olanlar ileride katarakt ameliyatı olamaz.”

• Gerçek: Bu tamamen yanlıştır. Lazer korneaya, katarakt ise göz merceğine yapılan bir işlemdir. Lazerli bir göz, ileride güvenle katarakt ameliyatı veya akıllı lens operasyonu geçirebilir.   

• Efsane: “No-Touch en iyi yöntemdir çünkü göze dokunulmaz.”

• Gerçek: “Temassız” olması, iyileşme sürecinin en konforlu olduğu anlamına gelmez. Aksine, No-Touch (PRK) sonrası 3-4 gün batma ve yanma hissi, flepli yöntemlere (LASIK) göre daha fazladır.   

Riskler ve Yan Etkiler

Her cerrahi işlemde olduğu gibi lazer göz ameliyatlarının da potansiyel riskleri vardır:

1. Göz Kuruluğu: Özellikle LASIK sonrası geçici göz kuruluğu sık görülür. Genellikle 3-6 ay içinde yapay gözyaşı damlaları ile düzelir.

2. Gece Görüş Sorunları: Işık saçılmaları (glare) ve haleler, özellikle göz bebeği büyük olan hastalarda iyileşme döneminde görülebilir.

3. Haze (Bulanıklık): Özellikle yüksek numaralı PRK/No-Touch uygulamalarından sonra korneada geçici puslanma olabilir.   

4. Enfeksiyon: Çok nadirdir ancak hijyen kurallarına uyulmaması (havuza erken girmek, gözü ovuşturmak) riski artırır.   

Sık Sorulan Sorular (SSS)

• Ameliyat sırasında ağrı hisseder miyim?

Hayır. İşlem öncesi göze damlatılan anestezik damlalar sayesinde ameliyat sırasında ağrı hissedilmez. Sadece gözde hafif bir baskı veya dokunma hissi oluşabilir.

•  Astigmat lazerle tamamen düzelir mi?

 Evet, güncel lazer teknolojileri (özellikle iLASIK ve SMILE) 6 dereceye kadar olan astigmatı yüksek başarı oranıyla düzeltebilmektedir.   

• Lazer ameliyatı ne kadar sürüyor?

Lazerin göze uygulanma süresi, numaranın derecesine göre genellikle 10 saniye ile 50 saniye arasında değişir. Hastanın ameliyathanede kalma süresi ise toplamda 10-15 dakikadır.

• Hamilelikten sonra göz numaram değişti, ne zaman ameliyat olabilirim?

Hamilelik ve emzirme döneminde hormonlar kornea yapısını etkileyebilir. Bu nedenle emzirme bittikten sonra en az 3-6 ay beklenmesi ve numaranın stabil hale geldiğinin görülmesi önerilir.   

• Göz numaram çok yüksek, lazer olamaz mıyım?

Kornea yapınız uygunsa belirli sınırlara kadar lazer yapılabilir. Ancak -10 miyop veya +6 hipermetrop üzerindeki numaralarda veya korneası çok ince olanlarda Göz İçi Lens (ICL) implantasyonu daha güvenli ve etkili bir alternatif olabilir.  

Bu içerik yalnızca bilgilendirme amaçlıdır ve tıbbi tavsiye yerine geçmez. Tanı, tedavi ve ameliyat uygunluğu kararı için mutlaka uzman bir göz hekimine başvurunuz. Her hastanın göz yapısı ve iyileşme süreci farklılık gösterebilir.