Keratit (Kornea İltihabı)

Keratit Nedir? Belirtileri, Nedenleri ve Etkili Tedavi Yöntemleri

Göz sağlığı, genel yaşam kalitemizi doğrudan etkileyen en önemli unsurlardan biridir. Gözde meydana gelen enfeksiyonlar, özellikle de korneayı hedef alanlar, hızlı ve doğru müdahale gerektirir. Keratit, yani kornea iltihabı, tam da bu noktada ciddiye alınması gereken bir rahatsızlıktır. Bu rehberde, keratitin ne olduğundan başlayarak nedenlerine, belirtilerine, modern tedavi yöntemlerine ve korunma yollarına kadar tüm detayları uzman bir bakış açısıyla ele alacağız.

Keratit (Kornea İltihabı) Nedir?

Keratit, en basit tanımıyla gözün ön kısmında yer alan, saat camı gibi şeffaf ve kubbeli bir yapıya sahip olan kornea tabakasının iltihaplanmasıdır. Kornea, gözün ana kırıcı merceğidir ve ışığın göze odaklanarak net bir görüntü oluşturmasını sağlar. Bu saydam dokunun herhangi bir nedenle iltihaplanması, görme kalitesini doğrudan tehdit eder.

Korneanın yüzeyi, gözü dış etkenlere karşı koruyan bir bariyer görevi görür. Bu bariyerin zayıflaması veya hasar görmesi, mikroorganizmaların korneaya yerleşerek enfeksiyona yol açmasını kolaylaştırır. Tedavi edilmediğinde keratit, korneada kalıcı lekelenmelere (skar dokusu), ülserlere ve hatta görme kaybına neden olabilen ciddi bir durumdur.

Keratitin Nedenleri

Keratit, tek bir nedene bağlı olarak ortaya çıkmaz. Farklı etkenler kornea bütünlüğünü bozarak iltihaplanmaya zemin hazırlayabilir.

• Kontakt Lens Kaynaklı Keratit: Keratitin en yaygın nedenlerinden biridir. Lenslerin hijyenine dikkat edilmemesi, lensle uyunması, lenslerin musluk suyuyla temizlenmesi veya lens solüsyonlarının yanlış kullanılması, bakteri ve Acanthamoeba gibi tehlikeli mikropların korneaya yerleşmesine neden olur.
• Göz Travmasına Bağlı Gelişim: Göze gelen bir darbe, yabancı cisim (toz, kum, metal parçası) batması veya tırnak gibi bir cisimle korneanın çizilmesi, mikroplar için bir giriş kapısı oluşturur.
• Havuz/Deniz Kaynaklı Bulaşmalar: Klor seviyesi yetersiz havuzlar, göller veya deniz suyu, özellikle Acanthamoeba gibi protozoalar için bir kaynak olabilir. Bu tür sularla temas sonrası keratit riski artar.
• Göz Kuruluğu ve Koruyucu Tabaka Hasarı: Yeterli gözyaşı üretimi olmayan kişilerde kornea yüzeyi kurur ve savunmasız hale gelir. Gözyaşı filminin koruyucu tabakası zayıfladığında enfeksiyon riski artar.
• Bakteriyel, Viral, Fungal ve Protozoal Etkenler:
  • Bakteriler: Staphylococcus aureus ve Pseudomonas aeruginosa (özellikle lens kullanıcılarında) en sık görülen bakteriyel etkenlerdir.
  • Virüsler: Herpes simplex virüsü (uçuk virüsü) gözde tekrarlayan keratit ataklarına neden olabilir.
  • Mantarlar (Fungal): Genellikle bitkisel bir materyalin göze teması (dal çarpması gibi) sonrası gelişir ve tedavisi zordur.
  • Protozoalar: Acanthamoeba, toprakta ve suda yaşayan, kontakt lens hijyenine uyulmadığında ciddi keratite yol açan bir amiptir.

Bulaşıcılık ve Korunma

“Keratit bulaşıcı mıdır?” sorusunun cevabı, altta yatan nedene göre değişir.

• Travma veya göz kuruluğuna bağlı gelişen keratitler bulaşıcı değildir.
• Bakteriyel keratitler genellikle kişiden kişiye doğrudan bulaşmaz ancak hijyenik olmayan ortamlardan kapılabilir.
• Viral keratit, özellikle herpetik keratit (göz uçuğu), aktif lezyon döneminde virüsün bulaşmasıyla yayılabilir. Uçuk virüsü taşıyan bir kişinin havlusunu veya göz makyaj malzemesini kullanmak risklidir.
• Acanthamoeba keratiti ise kişiden kişiye bulaşmaz; doğrudan kirli su, toprak veya kontamine olmuş lens solüsyonlarından bulaşır.

Kontakt lenslerinizi asla musluk suyu, şişe suyu veya herhangi bir steril olmayan sıvı ile temizlemeyin ve saklamayın.

Keratitten Korunmanın Yolları:

• Kontakt lens kullanıyorsanız, hijyen kurallarına harfiyen uyun. Lenslerinizi doktorunuzun önerdiği solüsyonlarla temizleyin ve belirtilen süreden uzun kullanmayın.
• Asla kontakt lens ile uyumayın veya duş almayın.
• Gözünüze yabancı bir cisim kaçtığında ovalamaktan kaçının ve bol temiz suyla yıkayın.
• Bahçe işleri veya marangozluk gibi göze cisim kaçma riski olan işlerde koruyucu gözlük takın.
• Göz makyaj malzemelerinizi ve havlularınızı kimseyle paylaşmayın.

Belirtiler ve Teşhis

Keratit genellikle ani başlayan ve hızla kötüleşen belirtilerle kendini gösterir.

Keratitin İlk Belirtileri:

• Şiddetli göz ağrısı
• Gözde batma, yanma ve yabancı cisim hissi
• Yoğun kızarıklık ve kanlanma
• Işığa karşı aşırı hassasiyet (fotofobi)
• Bulanık görme veya görme keskinliğinde azalma
• Aşırı sulanma veya akıntı

Teşhis Nasıl Konulur?

Teşhis, bir göz hastalıkları uzmanı tarafından yapılır. Doktor, biyomikroskop adı verilen özel bir mikroskopla gözünüzü detaylı bir şekilde inceler. Bu muayene sırasında korneadaki iltihabın (infiltrat) yeri, boyutu ve derinliği değerlendirilir. Gerekli durumlarda, enfeksiyona neden olan mikroorganizmayı tam olarak belirlemek için kornea yüzeyinden kültür örneği alınabilir.

Gözde ağrı, kızarıklık ve bulanık görme fark ettiğinizde vakit kaybetmeden bir göz doktoruna başvurun. Erken teşhis, tedavinin başarısını doğrudan etkiler.

Keratit Türleri

Tedavinin doğru planlanması için keratitin türünü bilmek esastır.

Bakteriyel Keratit: Genellikle lens kullanımı veya travma sonrası hızla gelişir. Yoğun ağrı ve iltihaplı akıntı tipiktir.

Viral Keratit: En sık etkeni Herpes simplex virüsüdür. Genellikle tek taraflıdır ve korneada ağaç dalına benzer bir görünüm (dendritik ülser) oluşturabilir. Tekrarlama eğilimi vardır.

Fungal Keratit: Daha nadir görülür ancak tedavisi oldukça zordur. Genellikle bitkisel yaralanmalar sonrası ortaya çıkar.

Acanthamoeba Keratiti: Şiddetli ağrı ile karakterizedir. Kontakt lens kullanıcılarında hijyen kurallarına uyulmaması en önemli risk faktörüdür.

Tedavi Seçenekleri

Keratit tedavisi, enfeksiyonun etkenine yönelik olarak planlanır ve aciliyet gerektirir. Evde tedavi edilmesi kesinlikle mümkün değildir.

Antibiyotik ve Antiviral Damlalar: Tedavinin temelini, etkene yönelik yoğunlaştırılmış göz damlaları oluşturur. Bakteriyel keratitte antibiyotikli, viral keratitte antiviral, fungal keratitte ise antifungal damlalar kullanılır. Tedavinin ilk günlerinde damlaların saat başı uygulanması gerekebilir.

Ağır Vakalarda Kornea Nakli (Keratoplasti): Tedaviye yanıt vermeyen, korneada delinmeye (perforasyon) yol açan veya görmeyi tehdit eden kalıcı bir leke bırakan ileri vakalarda, hasarlı kornea dokusunun sağlıklı bir donör korneasıyla değiştirildiği kornea nakli (keratoplasti) ameliyatı gerekebilir.

“Keratitte hızlı teşhis ve doğru tedavi, kalıcı görme kaybını önlemenin anahtarıdır.”

Keratit Sonrası Süreç

Ne Kadar Sürede İyileşir?

İyileşme süresi, keratitin şiddetine, nedenine ve tedavinin ne kadar erken başladığına bağlı olarak birkaç günden birkaç haftaya, hatta aylara kadar değişebilir.

Gözde Leke Kalır Mı?

Yüzeysel keratitler genellikle iz bırakmadan iyileşir. Ancak iltihap korneanın derin katmanlarına inmişse, iyileşme sonrası opasite adı verilen kalıcı bir leke kalabilir. Bu leke, bulunduğu yere göre görmeyi etkileyebilir.

Görme Kaybı Olur Mu?

Tedavide geç kalındığında veya keratit çok şiddetliyse, kalıcı görme kaybı riski bulunmaktadır.

Keratit Tekrarlar Mı?

Özellikle Herpes virüsüne bağlı keratitler, vücut direncinin düştüğü durumlarda (stres, ateşli hastalıklar) tekrarlayabilir.

Tedavi Sonrası Dikkat Edilmesi Gerekenler:

Doktorunuzun verdiği damlaları belirtilen süre ve düzende kullanmak, kontrollerinizi aksatmamak ve gözünüzü travmalardan korumak çok önemlidir.

 Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

Keratit nedir?

Gözün ön saydam tabakası olan korneanın iltihaplanmasıdır. Görme fonksiyonunu doğrudan etkileyen ciddi bir durumdur.

Keratit neden olur?

Kontakt lenslerin yanlış kullanımı, göz travmaları, enfeksiyonlar (bakteri, virüs, mantar), kirli sularla temas ve şiddetli göz kuruluğu gibi birçok nedeni olabilir.

Kontakt lens keratiti nasıl oluşur?

Lens hijyenine uyulmaması, lensle uyunması veya lenslerin musluk suyuyla temas etmesi sonucu mikropların korneaya yerleşmesiyle oluşur.

Keratit tedavisi nasıl yapılır?

Tedavi, etkene yönelik yoğun göz damlaları (antibiyotik, antiviral vb.) ile yapılır. Ağır vakalarda kornea nakli gerekebilir.

Keratitin belirtileri nelerdir?

Şiddetli göz ağrısı, kızarıklık, batma hissi, bulanık görme ve ışığa hassasiyet en yaygın belirtilerdir.

Keratit bulaşıcı mıdır?

Nedene göre değişir. Viral (herpetik) keratit bulaşıcı olabilirken, travmaya bağlı keratitler bulaşıcı değildir.

Keratit ne kadar sürede iyileşir?

Vakanın şiddetine göre değişmekle birlikte, tedavi genellikle birkaç hafta sürer. Tam iyileşme daha uzun zaman alabilir.

Keratit sonrası leke kalır mı?

Derin enfeksiyonlar, korneada görmeyi etkileyebilen kalıcı bir leke (skar) bırakabilir.

Keratit tedavi edilebilir mi?

Evet, özellikle erken teşhis edildiğinde keratit, doğru tedavi yöntemleriyle (genellikle yoğun damla tedavisi) başarıyla tedavi edilebilir.

Keratit tekrarlar mı?

Evet, özellikle viral (herpetik) keratit, vücut direnci düştüğünde tekrarlama eğilimindedir.

Gözde leke kalır mı?

Yüzeysel enfeksiyonlar iz bırakmazken, korneanın derin katmanlarını etkileyen keratitler kalıcı lekeye (opasite) neden olabilir.

Keratit bulaşıcı mıdır?

Nedene bağlıdır. Herpes virüsü gibi viral etkenler bulaşıcı olabilir, ancak tüm keratit türleri bulaşıcı değildir.

Kornea nakli ne zaman gerekir?

Tedaviye yanıt alınamayan, korneanın delinme riski olan veya görmeyi engelleyen derin bir leke bırakan çok ağır vakalarda kornea nakli gerekir.

Hangi damlalar keratitte etkilidir?

Etkili damla, enfeksiyonun nedenine göre belirlenir. Bakteriler için antibiyotik, virüsler için antiviral, mantarlar için antifungal damlalar kullanılır.

Kontakt lens kullanıcıları keratitten nasıl korunmalı?

Lens hijyenine maksimum özen göstererek, lensle uyumayarak, lensleri asla musluk suyuyla yıkamayarak ve düzenli doktor kontrolü yaptırarak korunabilirler.

Herpetik keratit kalıcı mıdır?

Enfeksiyon tedavi edilebilir ancak virüs vücutta kalıcıdır. Bu nedenle, stres veya hastalık gibi tetikleyicilerle tekrarlama riski her zaman vardır.

Keratit ne kadar sürede geçer?

Akut enfeksiyon belirtileri genellikle 1-3 haftada kontrol altına alınır, ancak tam iyileşme ve korneanın kendini toparlaması aylar sürebilir.

Keratitten sonra görme tamamen düzelir mi?

Eğer enfeksiyon yüzeyselse ve kalıcı leke bırakmadıysa görme tamamen düzelir. Derin lekeler kalıcı görme bozukluğuna yol açabilir.

Tedavi Yöntemleri Tablosu

“Op. Dr. Alper Dinçyıldız’a göre, özellikle kontakt lens kullanıcılarında keratit erken fark edilirse ve doğru mikroba yönelik tedavi hemen başlanırsa, tedavi başarı oranı %90’lara ulaşabilir. Gecikilen her gün, kalıcı hasar riskini artırır.”

 Göz Sağlığınız İçin Ne Yapmalısınız?

Keratit, basit bir göz kızarıklığından çok daha fazlasıdır; görmeyi doğrudan tehdit eden acil bir tıbbi durumdur. Özellikle kontakt lens kullanıcılarının ve sık sık göz enfeksiyonu geçiren kişilerin belirtiler konusunda bilinçli olması hayati önem taşır. Korunma yöntemlerini uygulamak, riski önemli ölçüde azaltır. Ancak en önemli kural, şüphe anında tereddüt etmemektir.

 Gözünüzde kızarıklık, batma, şiddetli ağrı veya bulanık görme gibi belirtiler yaşıyorsanız, zaman kaybetmeden bir göz hastalıkları uzmanına başvurmanız önerilir.