Çocuklarda Uyku Lensi Tedavisi

Çocuklarda Uyku Lensi (Ortokeratoloji) Tedavisi Nedir? Faydaları, Uygulama Süreci ve Sık Sorulan Sorular

Çocuğunuzun miyopisi her kontrolde artıyor ve daha kalın camlı gözlükler kullanmak zorunda mı kalıyor? Gündüzleri spor yaparken veya oynarken gözlük veya kontakt lens kullanmanın zorluklarından endişe mi ediyorsunuz? Modern göz sağlığı teknolojisi, bu endişelere yanıt veren devrim niteliğinde bir çözüm sunuyor: Uyku Lensi Tedavisi (Ortokeratoloji).

Gece boyunca takılan ve gündüzleri gözlüksüz, lenssiz net bir görüş sağlayan bu özel lensler, özellikle çocukluk çağındaki miyopinin ilerlemesini yavaşlatmadaki başarısıyla öne çıkmaktadır. Bir göz hastalıkları uzmanı olarak hazırladığımız bu kapsamlı rehberde, ortokeratolojinin ne olduğunu, nasıl çalıştığını, kimler için uygun olduğunu, güvenliğini ve bu tedavi hakkında bilmeniz gereken tüm detayları, ebeveynlerin en çok merak ettiği sorulara yanıt vererek ele alıyoruz.

Uyku Lensi (Ortokeratoloji) Nedir?

Uyku lensi veya tıbbi adıyla Ortokeratoloji (Ortho-K), miyopi ve belirli bir dereceye kadar astigmatı geçici olarak düzeltmek için tasarlanmış, özel gaz geçirgenliğine sahip sert kontakt lenslerin gece uykusu boyunca kullanıldığı bir tedavi yöntemidir.

• Nasıl Çalışır? Bu lensler, sıradan kontakt lensler gibi sadece görüntüyü odaklamaz; aynı zamanda gözün en ön saydam tabakası olan korneaya nazik ve kontrollü bir basınç uygulayarak onu geçici olarak yeniden şekillendirir. Gece boyunca korneanın merkezini hafifçe düzleştirir. Sabah lens çıkarıldığında, kornea gün boyu bu yeni şeklini korur ve ışığı doğru bir şekilde retina üzerine odaklayarak net bir görüş sağlar. Bu etki, bir nevi “göz için ortodonti” veya “diş teli” gibi düşünülebilir; gece boyunca düzeltir, gündüz etkisini gösterir.

Uyku Lensi ile Normal Lens Arasındaki Fark

Tedavi mi, Düzeltme mi?

Uyku lensi her ikisini de yapar. Gündüz net görüş sağlayarak bir düzeltme aracıdır. Ancak asıl önemli rolü, özellikle çocuklarda, miyopinin ilerlemesini yavaşlatarak bir tedavi yöntemi olmasıdır.

Miyopi Kontrolündeki Rolü:

Bilimsel çalışmalar, ortokeratolojinin korneayı yeniden şekillendirirken gözün çevresel retina bölgesine düşen ışığı da değiştirdiğini göstermiştir. Bu değişiklik, gözün uzamasını (miyopinin artmasının ana nedeni) tetikleyen sinyalleri yavaşlatır. Bu nedenle, uyku lensi, miyopi ilerlemesini yavaşlatan bilimsel bir tedavi yöntemidir.

Kimler Uyku Lensi Kullanabilir?

Ortokeratoloji, her hasta için uygun olmayabilir. İdeal adaylar genellikle şu özelliklere sahiptir:

Yaş: Genellikle miyopinin hızla ilerlediği 7-8 yaşından itibaren ergenlik dönemi boyunca güvenle kullanılabilir.

Miyopi Derecesi: Genellikle -1.00 ile -6.00 diyoptri arasındaki miyoplar için en iyi sonuçları verir.

Astigmat Sınırı: Genellikle -1.75 diyoptriye kadar olan astigmatı da düzeltebilir.

Kimler Kullanamaz?

İleri derecede göz kuruluğu olanlar, sık göz enfeksiyonu geçirenler, bazı kornea hastalıkları olanlar ve lens hijyenini sağlama sorumluluğunu alamayacak çocuklar için uygun değildir.

Uyku Lensi Uygulama Süreci ve Bakımı

Tedavi süreci, standart bir kontakt lens muayenesinden daha detaylıdır.

İlk Muayene ve Kornea Topografisi:

Doktor, hastanın uygun bir aday olup olmadığını belirlemek için detaylı bir göz muayenesi yapar. En önemli adım, kornea topografisi yani gözün 3 boyutlu haritasının çıkarılmasıdır. Lensler, bu haritaya göre kişiye özel olarak üretilir.

Lensin Takılması ve Çıkarılması:

Lensler geldiğinde, doktor hem çocuğa hem de ebeveyne lenslerin nasıl güvenli bir şekilde takılıp çıkarılacağını, temizleneceğini ve bakımının nasıl yapılacağını uygulamalı olarak öğretir.

Günlük Bakım ve Hijyen:

Bu, tedavinin en kritik parçasıdır. Lensler her sabah çıkarıldıktan sonra özel solüsyonlarla ovalanarak temizlenmeli, durulanmalı ve taze solüsyon içeren lens kabında bir sonraki geceye kadar saklanmalıdır. Ellerin her zaman sabunla yıkanması ve kurulanması enfeksiyon riskini önlemek için hayati önem taşır.

Miyopi Kontrolünde Uyku Lensi Etkinliği

Bilimsel Veriler ve Başarı Oranları:

Çok sayıda bilimsel çalışma, ortokeratolojinin çocuklarda miyopi ilerlemesini, standart gözlük veya kontakt lens kullananlara kıyasla ortalama %40-60 oranında yavaşlattığını göstermiştir. Bu, FDA (Amerikan Gıda ve İlaç Dairesi) tarafından da onaylanmış bir etkinliktir.

Görüş Netliği Süresi:

Çoğu çocuk için, gece boyunca 7-8 saat lens takmak, ertesi gün boyunca 12 ila 16 saat süren net bir görüş sağlar.

Kaç Günde Tam Etki Başlar?

Genellikle ilk geceden itibaren görüşte belirgin bir düzelme olur. Ancak tam, stabil ve gün boyu süren net görüşe ulaşmak genellikle 1 ila 2 hafta sürer.

 Bilgilendirme Kutusu Lens takıldıktan sonraki ilk hafta, kornea yeni şekline adapte olurken, çocuklarda gün içinde veya akşama doğru hafif bulanıklıklar olabilir. Bu durum genellikle geçicidir ve tedavi oturdukça kaybolur.

Güvenlik ve Olası Yan Etkiler

Enfeksiyon Riski (Mikrobik Keratit):

Bu, tüm gece kullanılan lenslerde olduğu gibi, ortokeratolojinin de en ciddi riskidir. Ancak bu risk son derece düşüktür ve neredeyse her zaman kötü hijyen, lenslerin musluk suyuyla yıkanması veya solüsyonların doğru kullanılmaması gibi önlenebilir hatalardan kaynaklanır. Kurallara uyulduğunda risk minimaldir.

Batma Hissi ve Konfor:

Lensler sert yapıda olduğu için ilk birkaç gece hafif bir batma veya yabancı cisim hissi olabilir. Ancak göz bu duruma hızla alışır ve çocuklar genellikle lenslerle çok rahat bir şekilde uyurlar.

Lens Göze Zarar Verir mi?

Hayır. Doğru uygulandığında ve düzenli doktor kontrolü ile takip edildiğinde, lenslerin korneaya kalıcı bir zararı yoktur. Etkisi tamamen geri dönüşümlüdür.

Uyku Lensi Tedavisi Ne Kadar Sürer?

Tedavi, genellikle miyopinin ilerlemesinin yavaşladığı veya durduğu yaşlara kadar, yani geç ergenlik veya 20’li yaşların başına kadar devam eder.

Ara Verilirse Ne Olur?

Bir gece lens takılmazsa, ertesi gün görüş hafif bulanık olabilir ve düşük numaralı bir yedek gözlük gerekebilir. Tedavi tamamen bırakıldığında ise, kornea birkaç hafta içinde orijinal şekline geri döner ve miyopi numarası eski haline gelir.

Sonrasında Lazer Yapılabilir mi?

Evet. Ortokeratoloji tedavisi bittikten ve göz numarası tamamen stabilize olduktan sonra, kişi isterse gelecekte lazer göz ameliyatı için bir aday olabilir.

Maliyet ve Pratik Bilgiler (Temmuz 2025)

Ortalama Fiyatlar:

Ortokeratoloji, kişiye özel lens üretimi ve yoğun bir muayene süreci gerektirdiği için standart gözlük veya kontakt lenslerden daha maliyetli bir tedavidir. Fiyatlar kliniğe ve kullanılan lens teknolojisine göre değişmekle birlikte, genellikle yıllık bir tedavi paketi olarak sunulur.

SGK veya Özel Sigorta Karşılar mı?

Maalesef, ortokeratoloji tedavisi şu anki uygulamada SGK veya çoğu özel sağlık sigortası tarafından karşılanmamaktadır.

Lens Ömrü:

Uyku lensleri, iyi bakıldığında genellikle 1 ila 2 yıl arasında kullanılır. Bu sürenin sonunda, hem hijyen hem de lens yüzeyindeki birikintiler nedeniyle değiştirilmeleri gerekir.

 “Çocuklarda miyopi kontrolünde ortokeratoloji yöntemi, hem gündüz gözlük ve lens özgürlüğü sunması hem de miyopi ilerlemesini bilimsel olarak yavaşlatması nedeniyle FDA onaylı ve etkili bir seçenektir.” – Op. Dr. Alper Dinçyılıdız

 Miyopi Kontrol Yöntemleri Karşılaştırma Tablosu

 Sıkça Sorulan Sorular (SSS) 

Uyku lensi (ortokeratoloji) çocuklar için güvenli midir?

Evet, doğru hasta seçimi, iyi bir hekim takibi ve en önemlisi kusursuz hijyen kurallarına uyulduğunda son derece güvenli bir yöntemdir.

Uyku lensi gerçekten miyopiyi durdurur mu?

Tamamen durdurmaz, ancak bilimsel çalışmalara göre ilerleme hızını ortalama %40-60 oranında yavaşlatır. Bu, çocuğun yetişkinlikte daha düşük bir miyopi numarasına sahip olması anlamına gelir.

Kaç yaşında başlanabilir?

Genellikle çocuğun lens takıp çıkarma ve hijyen sorumluluğunu bir ebeveyn yardımıyla üstlenebileceği 7-8 yaşından itibaren başlanabilir.

Lensler her gece takılmalı mı?

Evet, gün boyu net görüşün devamlılığı için lenslerin her gece düzenli olarak takılması gerekir.

Lens takmayı unutursak ne olur?

Bir gece unutulursa, ertesi gün görüş hafif bulanık olabilir. Bu durumlar için düşük numaralı bir yedek gözlük bulundurmak faydalıdır.

Lensler göze zarar verir mi?

Doğru uygulandığında ve hijyene dikkat edildiğinde göze kalıcı bir zarar vermez. Etkisi tamamen geri dönüşümlüdür.

Tedavi bitince tekrar miyopi artar mı?

Tedavi bırakıldığında göz eski numarasına geri döner. Ancak tedavi süresince ilerlemesi yavaşladığı için, tedavi hiç uygulanmamasına göre daha düşük bir numarada kalmış olur.

Gözlük veya lazer alternatifi olabilir mi?

Gündüz gözlük veya lens takmak istemeyenler için harika bir alternatiftir. Lazer ameliyatı ise ancak 18-20 yaşından sonra bir seçenektir.

Uyku lensi tedavisinin fiyatı ne kadar?

Standart lens ve gözlüklerden daha maliyetlidir. Fiyat, kişiye özel üretilen lensleri ve bir yıllık doktor takibini içerir ve klinikten kliniğe değişir.

SGK uyku lensi tedavisini karşılıyor mu?

Hayır, SGK veya özel sağlık sigortaları bu tedaviyi karşılamamaktadır.

 Uyku lensi (ortokeratoloji), çocuğunuzun miyopisinin ilerlemesini yavaşlatmak ve ona gündüzleri gözlüksüz bir yaşamın konforunu sunmak için geliştirilmiş, bilimsel olarak etkinliği kanıtlanmış modern bir yöntemdir. Ancak bu tedavinin bir ekip işi olduğu, hem ailenin hem de çocuğun hijyen kurallarına tam uyum göstermesi gerektiği unutulmamalıdır. Çocuğunuz için uyku lensi tedavisinin uygun olup olmadığını öğrenmek ve detaylı bilgi almak için bir göz hastalıkları uzmanına danışmanız en doğru adımdır.